Ks. Marcin Gołębiewski: Jak to się stało, że z najmniejszej diecezji w Polsce trafił Ksiądz do Urugwaju?

Ks. Jarosław Przeździecki: Minęło 7 lat, odkąd wyjechałem do Urugwaju. Każdy wyjazd na misje wiąże się z powołaniem, darem łaski Bożej i zaproszeniem ze strony Pana Boga. Tak też było w moim przypadku. Wcześniej pracowałem w Wyższym Seminarium Duchownym w Drohiczynie, gdzie odkrywałem powołanie misyjne. Zgłosiłem się wtedy do bp. Antoniego Dydycza. Powiedziałem, że jeżeli jakiś biskup z innego kraju prosi o kapłanów, to ja jestem chętny, żeby pojechać i pomóc. Biskup Antoni powiedział, że prosiło go dwóch, jeden z Grecji, drugi z Urugwaju. I tak się stało, że pojechałem do Urugwaju, do diecezji Minas. Teraz jest to już inna diecezja, gdyż diecezję Minas połączono z sąsiednią i obecna nazwa brzmi: Maldonado-Punta del Este-Minas, gdzie dzisiaj posługuję.

Na czym polega Księdza codzienna praca?

Codzienna praca podobna jest do tej w Polsce, z wyjątkiem katechez w szkołach. Chociaż mieliśmy też szkołę katolicką, gdzie księża i katecheci uczą. Prowadzenie szkoły przez 2 lata było dla mnie zarówno trudnym, jak też ubogacającym doświadczeniem. Szkoła nie pobierała żadnych dotacji, tylko czesne rodziców utrzymywało placówkę. Do tego doszedł kryzys i czas pandemii. Szkoła zaczęła kurczyć się, rodziców nie było stać na opłaty. Dla mnie, jako dyrektora naczelnego szkoły, był to trudny czas szukania funduszy, pomocy, urozmaicania programu szkoły, aby zachęcała ludzi. Pobyt w parafii katedralnej w Minas, praca w szkole pochłaniała bardzo dużo czasu i sił. Poza tym, w codzienny rytm dnia wpisują się: Msze św., katechezy przy parafii, spowiedź, odwiedziny chorych, przygotowywanie do sakramentów świętych. Urugwaj wyróżnia to, że przygotowujemy do chrztu dorosłych. Co jakiś czas zdarzają się osoby dojrzałe, które proszą o chrzest. Zawsze jest to dla nas znak łaski Bożej.
Charakterystyczne w Urugwaju jest to, że pracuje się tam dla jednego człowieka. Idealnie oddaje tę sytuację fragment Ewangelii, kiedy Pan Jezus płynie łodzią. W czasie, gdy trwa burza, przeprawia się przez jezioro, aby uzdrowić jednego człowieka. Nie mamy tłumów na Mszach św., ani kolejek do spowiedzi. Czeka się, żeby wesprzeć nawet jednego człowieka, który potrzebuje pomocy i jest na nią otwarty.

Czy są miejsca w Urugwaju, gdzie w ogóle nie dotarło chrześcijaństwo?

Całe terytorium Urugwaju objęte jest strukturą kościelną, podzielone jest na diecezje. Kraj jest mało zaludniony, więc rzeczywiście są ludzie, którzy żyją z dala od Kościoła. Do domów oddalonych 60-100 km ksiądz rzadko dociera albo prawie nigdy. Od czasu prowadzonej ewangelizacji, chrześcijaństwo dotarło także do krajów Ameryki Południowej. Mówi się, że w Urugwaju nie ma rdzennej ludności, a są potomkowie emigrantów, którzy mieli korzenie chrześcijańskie, z tym, że zostały one utracone. Teraz w większości są to neopoganie.

Z jakimi problemami zmaga się współczesny Urugwajczyk?

Myślę, że tamtejszą ludność trapią podobne problemy, jak w Polsce, tj. kwestie bytowe, duchowe. Tam jednak w większym stopniu widać podział rodziny. Tradycyjny model rodziny, czyli mama, tata, dzieci, zastał zastąpiony. Dzieci mają ojczymów, rodzeństwo trzeba pytać, czy jest ze strony ojca czy matki, bo jest to zwykle zagmatwane. Już od 15., 16., 17. roku życia dziewczęta i chłopcy łączą się w związki, które najczęściej nie są trwałe. U nas w Polsce również mówi się, że jest dużo rozwodów. Tam natomiast ich nie ma, bo najczęściej związki są nieformalne – ani sakramentalne, ani cywilne. Widać duży nieład na tej płaszczyźnie. Jeżeli dziecko nie mieszka z matką i ojcem, problemy później narastają. Jest to coś, co mnie uderzyło, a społeczeństwo i Kościół zmagają się z tym.

Jakie są największe wyzwania dla Kościoła?

Największym wyzwaniem jest kwestia przekazu wiary. Kiedy mamy do czynienia z rozpadem w rodzinie, nie ma tam przekazywania wary. Ma to również miejsce na Zachodzie. W związku z tym, Kościół jako instytucja, parafia, mierzy się z trudnością w dotarciu do tych ludzi. Mamy dzieci na katechezie, przygotowujemy je do Pierwszej Komunii św., ale to nie jest przekaz wiary. Te dzieci dorastają i nie są wierzące. Dwa, trzy lata katechezy nie zastąpią wychowania w wierze, które otrzymuje się w rodzinie. W Urugwaju w niewielu rodzinach praktykowany jest katolicyzm, a jeżeli jest, oddziaływanie środowiska jest raczej antychrześcijańskie. Zatem, ogólną trudnością jest dotarcie z Dobrą Nowiną i przekazanie wiary młodemu pokoleniu.

Co zachwyca w kulturze Urugwaju?

To, co mnie zachwyca, to bezpośredniość, serdeczność, bliskość Urugwajczyków. Tam nie ma dystansu, nie podkreśla się pełnionej roli, funkcji. Tam wszyscy są sobie bliscy. Teraz, w czasie pandemii, trzeba było trochę zrezygnować z tej ekspresji, bliskich kontaktów i znaków, takich jak pocałunek w policzek na przywitanie. Co ciekawe, ludzie doceniają, nawet ci niezwiązani z Kościołem, że ktoś z daleka przyjeżdża, zostawia swoje środowisko i tu posługuje.

Dostrzega Ksiądz wspólny mianownik w kulturze, sposobie bycia pomiędzy Polską a Urugwajem?

Myślę, że tak. Więcej jest punktów wspólnych niż różnic. Urugwaj jest takim krajem cywilizowanym, gdzie ludność, jako potomkowie emigrantów, jest uczynna, wylewna, emocjonalna. My, Polacy, mamy większy dystans w stosunku do innych. Praca, dom, czas wolny, troska o byt, zaspokajania potrzeb duchowych przez chrześcijan – zbliża nas do nich i odwrotnie.

Czy w Urugwaju obecne są inne religie; odłamy chrześcijaństwa?

Oprócz katolików są grupy kościołów protestanckich i ich jest dużo. Są ewangelicy i inne Kościoły wyrosłe na gruncie protestantyzmu, które przyszły z Brazylii. Dużo jest też sekt. Jeżeli chodzi o religię, Urugwajczycy są zdystansowani, i te sekty nie mają podłoża do działania, takiego chociażby, jak w Brazylii.

Spotkał Ksiądz jakieś akcenty polskie w Urugwaju?

Nawet w czasie pandemii doświadczyłem pozytywnego zaskoczenia. W Urugwaju jest dużo Domów Pomocy Społecznej, które odwiedzamy. Odprawiamy Msze św. w publicznych placówkach. Natomiast do prywatnych również chodziliśmy z Komunią św. Kiedy wybuchła pandemia, zabroniono nam tam przychodzić. Po jakimś czasie zadzwoniła do mnie pewna pani prowadząca Dom Seniorów z prośbą, żebym przyszedł do ich placówki, ponieważ jej mieszkańcy tego potrzebują. Wziąłem Komunię św. i poszedłem. Na sali zgromadziło się kilkanaście osób, zacząłem z nimi śpiewać, aż łzy popłynęły po twarzy tej kobiety. Powiedziała, że kiedy tylko chcemy, możemy tutaj przychodzić. Podczas rozmowy z nią okazało się, że kobieta ma polskie korzenie, jej matka pochodziła z Polski.
W Urugwaju jest bardzo mało polskich emigrantów, a jeżeli są, to jest to któreś z kolei pokolenie. Mało kto mówi tam w naszym języku. W ubiegłych latach uczestniczyliśmy w spotkaniach z okazji odzyskania niepodległości, organizowanych przez nieżyjącego już Jana Kobylańskiego. Byliśmy na dwóch spotkaniach z ambasadorem Polski w Buenos Aires, ponieważ w Urugwaju nie ma ambasady Polskiej. Generalnie kontakt z Polską i elementami polskości jest niewielki.