Fascynująca jest radość dziecka niemal ze wszystkiego, co jest nowe. Dusza odkrywcy szybuje po nieboskłonie na widok kwiatka, zwierzątka czy konfrontacji w zoo wielkości hipopotama z jego książkowym odwzorowaniem. Za kilka tygodni będzie można obserwować zachwyt maluchów choinką, błyskotkami – tym wszystkim, co dopełnia klimat świąt.

Dzisiaj o tym, jak w świecie galopującego rozwoju technologii codzienność gotuje nam niesamowite niespodzianki. Można powiedzieć – historia puka do nas w najmniej oczekiwanym momencie. Pamiętam, jak 15 lat temu wraz z Warszawską Operą Kameralną występowaliśmy w Hiszpanii, a trasa powiodła nas m.in. do Vigo. Po zakończonej próbie mieliśmy ok. 1,5 godziny wolnego; jedni poszli na kawę, inni do pobliskiego portu jachtowego, inni natomiast ćwiczyli, korzystając z zacisza teatralnych garderób. Mnie jednak coś tknęło, bo zaraz przy teatrze stała długa kolejka i na pewno nie po bilety, gdyż od tygodni nie było ich w kasie. Okazało się, że w teatralnych piwnicach była galeria, a w niej prezentacja Colección Zanchi, oczywiście, w jakimś ułamkowym fragmencie. To niezwykle ciekawa kolekcja, bo powstała w wyniku... zaciągniętego długu. Ot, jeden z kontrahentów Jeana Zanchiego, włoskiego giganta w świecie winiarskim, nie miał jak spłacić zobowiązania i rozliczył się, przekazując osiemdziesiąt dzieł sztuki. To pobudziło bakcyla u winiarza i uczyniło go kolekcjonerem sztuki. To, co zobaczyłem w Vigo, przeszło moje oczekiwania, wśród dzieł był bowiem jedyny zachowany posąg z brązu autorstwa Michała Anioła (Atropos pierwotnie miał zdobić nagrobek papieża Juliusza II). Nie brakowało płócien Tycjana, Proudhona, Rubensa, Tintoretta, były grafiki Dürera, ale również zapierająca dech Niewierność Tomasza mojego ulubionego Caravaggia. Co tu ukrywać, nieco ponad czterdzieści prac z gigantycznej, jednej z największych kolekcji na świecie (doskonale skatalogowanej przez samego Didiera Bodarta, profesora wiodących uczelni oraz twórcy Biblioteki Rysunku i Grafiki Biblioteki Watykańskiej) to skarb. Nieodżałowany Stefan Sutkowski, który odwiedził wystawę po mojej informacji o tym, co kryją podziemia teatru, zauważył, że liczona nawet w dolarach wartość tych prac to kwoty dziesięciocyfrowe. To pobudza wyobraźnię. Nie mniej niż niedawne odkrycie nieznanego walca a-moll Fryderyka Chopina. Informacja o tym fakcie obiegła nie tylko muzyczny świat, zelektryzowała teoretyków i melomanów, podobnie jak niedawne odkrycie Serenady ex C Wolfganga Amadeusza Mozarta (rok powstania – ok. 1765-69).

Nowo odkryte dzieło Chopina doczekało się już wielu wykonań, w tym samego Lang Langa, wywołało liczne dyskusje, oczywiście, najwięcej co do autentyczności rękopisu. A warto wiedzieć, że znalazł go przy okazji porządków w bibliotece na nowojorskim Manhattanie jej kurator – Robinson McClellan; rękopis leżał gdzieś między pocztówkami od Picassa, listami Czajkowskiego i Brahmsa. W rozmowie z New York Timesem powiedział: „To była mała kartka. Widniał na niej napis «walc». A u góry podpis: «Chopin». Pomyślałem sobie: Co tu się dzieje?”. Sam rękopis trafił do biblioteki jako dar rodziny zmarłego dyrektora renomowanej nowojorskiej uczelni architektonicznej – A. Sherrilla Whitona Jr, prywatnie kolekcjonera autografów.

Pierwszej analizy dokonał profesor Uniwersytetu Pensylwania, spec od Chopina – Jeffrey Kallberg. Do niedawna utrzymywano w tajemnicy fakt, że konsultowano to również z autorytetami z Polski, równolegle przeprowadzono analizę papieru, tuszu, była ekspertyza grafologiczna. Pewnym potwierdzeniem może być fakt, że samo słowo „Chopin” nie wyszło spod ręki kompozytora, co tylko utwierdza nas w przekonaniu, iż ktoś dla porządku dopisał je niespełna 200 lat temu. Istne merytoryczne śledztwo. I wreszcie opinie samych wirtuozów, którzy potwierdzali stylistyczną genialność kompozycji. W tym gronie ciekawie wypada internetowy miniwykład wirtuoza, pedagoga i laureata prestiżowych konkursów pianistycznych Grzegorza Niemczuka. Pianista ma w repertuarze wszystkie dzieła Chopina, jest znawcą literatury pianistycznej, więc podszedł do tej muzyki analitycznie, rozkładając ją na części pierwsze. Konkluzja jest taka sama jak w przypadku ekspertyz, ale Polak idzie dalej, twierdząc, że to szkic do większej całości, brakuje bowiem typowej, kontrastującej drugiej części. I chyba ma rację. A my możemy cieszyć się tą muzyką pełną afektacji, tak typowej dla 20-letniego Fryderyka. Cieszmy się ową dziecięcą radością, niezmąconą, pierwszą, najczystszą.